A   ENTRONIZACIÓN  POLITICA DA PALABRA “BOSTEIRA”

Bosteira é unha palabra,  un substantivo,  do noso idioma galego,  derivada de “bosta”,  que se pode consultar no dicionario da RAE, no Xerais, ou no “Dicionario de Dicionarios”,  obra dirixida por Antón Santamarina,   pero tamén é recoñecida con outros nomes,  como son:  boñiga, buleira, bostárega, bula, moñiga,  e  máis,  como é propio da  riqueza expresiva do noso idioma.

A “bosteira” non é,  nin máis nin menos,  que os excrementos do ganado vacún que,  cando se produce a deposición do animal,  ó  caer dende a altura dun metro,  máis ou menos, queda no chan como se fora unha torta.   As bosteiras teñen varias aplicacións ou utilidades.  A primeira delas,  é servir de abono para as plantacións agrícolas;   mesturada con cinza, facendo unha masa,  servíanse dela  os nosos campesiños para alisar un terreo nivelado,  para despois  utilizalo para a malla do centeo ou trigo,  cando isto facíase de forma artesanal.  Tamén,  coa mesma composición,  servía  para selar os fornos nas aldeas,  despois de quentalo con leña,  para cocer o pan de millo ou centeo.    Non hai moito lin que os indios que habitaban nos territorios arredor dos Grandes Lagos,  en Norteamérica e Canadá,   utilizaban as bosteiras dos búfalos,  despois de secalas,  para se quentar no inverno,  pois ardían de forma moi lenta.

Pero a palabriña tamén ten un sentido figurado,  pois as nosas xentes botaban man dela cando unha persoa dicía cousas que ofendían  gravemente ou maltrataba de palabra as crenzas relixiosas ou referíase a Deus.  A réplica era contundente: ¡Vouche meter unha bosteira na boca!,  ¡Mételle unha bosteira na boca a ese malfalado!

Penso que nos tempos actuais tamén ten a súa aplicación a “bosteira”,  cada vez máis.  Hai veces que as intervencións dalgúns políticos nas institucións representativas:  Congreso,  Senado,  Parlamentos autonómicos,  son de tal baixeza ou insultantes,  que ben merecían unha réplica meténdolle nas súas bocas tan saboroso manxar,  en sentido figurado,  claro está.   Pero non só se libran determinados políticos de merecer unha “bosteirada”,  xa que en moitos programas de debate na televisión –especialmente en dous ou tres canles, coñecidos de todos--   na que participan determinados periodistas habituais --que non son outra cousa que “todólogos”,  como os definiu hai algún tempo o noso escritor Alfredo Conde--  dinse cousas,  fanse afirmacións  propias de ignorantes ou mandados,  e no terreo político os ataques van encamiñados nos tempos actuais a enzafallar a imaxe do Partido Popular e o seu Goberno,  merecedores de críticas,  sen dúbida,  como é propio na política,   pero co monotema da corrupción pásanse moitas leguas,  mentres silencian ou  disimulan dalgunha maneira as de outros Partidos,  e se isto sucede,  xa contan coas indulxencias por parte desta caterva de todólogos.   En moitos deles e delas, obsérvase un compoñente de odio non desprezable, que os levarían a morder os seus contrarios se puideran.    Pois a estas xentes  --nada obxectiva--  eu tamén lles metería una “bosteira” figurada na boca.  Téñeno ben merecido.

De forma explícita,  condeno a corrupción,  veña de onde veña,   pero pídolles aos xornalistas e todólogos que sexan obxectivos nas informacións e opinións que poñen de manifesto.  Ben o merecen os están na política para servir, que son moitos. Só así  avanzaremos na eliminación desa lacra que invade a nosa vida social, económica e política.

06.08.2015        José Gómez Blanco

Publicado en “El Correo Gallego”,   fecha 08.08.2015,  página 53.

EN LEMBRANZA DE MANUEL ORESTE RODRIGUEZ LÓPEZ

Onte,  13 de febreiro do 2015, cumpriuse o 25º aniversario do pasamento do amigo Manolo,  do que quero facer unha lembranza,  especialmente dos anos que coincidimos en Barcelona.  Naqueles anos,  1974-1979,  traballaba eu no Banco Pastor,  na Oficina situada na Diagonal,  case fronte á  Rambla de Cataluña.   Moitos galegos residentes na cidade fixéronse clientes de “o noso Banco”,  como lle chamabamos os empregados a nosa empresa,  hoxe en mans alleas. Un destes clientes foi Manolo e a súa dona,  Irene.  Moi pronto collemos relación,  que despois se transformou nunha amizade sincera das dúas familias,  a  del e a miña.

Cando un está fóra da terra,  séntese máis galego.  Será pola morriña que nos invade?  Será porque dende fora dámoslle o aprecio que merece a Terra Nai?   O certo é que por alí pasaron moitos galegos e galegas,  a notábaselle en eles que aquela oficina bancaria era algo máis ca un banco. ¡Era un cacho de Galicia! Alí tamén coñecín a Paco Tamara,  que fora batería da Orquestra Tamara.  Cando entraba pola porta,  facíao dicindo en voz alta:  ¡País,  país…!   Nunha das cartas manuscritas  de Manolo,  que están publicadas na páxina Web (www.manuelrodriguezlopez.org/es), que recolle toda a súa obra,  fálame del. Era un personaxe singular,  amigo dos amigos. Pero tamén coñecín a Pucho Boedo,  Blanco Campaña… Conto isto polo sentimento que nos invade aos galegos cando estamos lonxe da terra e alegría de escoitar a nosa fala.

Pero naquela época houbo unha crise,  orixinada no ano 1973 coa chamada “Guerra do Petróleo”,   que foi o parón para a economía de moitos países,  entre eles,  España,  que estaba en pleno desenvolvemento económico.  Iso orixinou cerres de empresas,  despidos colectivos,  mingua do poder adquisitivo,  etc.   E iso afectou o amigo Manolo,  que perdeu o seu emprego, que xa non puido recuperar,  pero que estimulou a súa creación literaria e  periodística.  A súa dedicación ao Centro Galego de Barcelona e outros da provincia,  asociacións culturais, colaboracións en xornais,  etc.,  foi plena.  Eu asistín con el  a presentacións de libros e a actos sociais.  Pero cando volveu a Galicia,  tampouco tivo moita axuda para reorientar a súa vida laboral.  Gracias a súa muller,  Irene,  da que sempre tivo o seu apoio,   e a os seus fillos,  Enrique e Santiago,  o home puido seguir desenrolando a súa verdadeira vocación:  a de escritor,  a do “poeta obreiro”.  Tamén e certo que estivo rodeado ou estimado por grandes amigos,  entre eles,  Xulio Xiz,  que coidou da difusión da súa obra --coa decisiva recolleita de documentación e clasificación feita polo seu fillo Santiago--  e da creación da páxina Web.  Deste home xa lle tiña oído falar a Manolo na época barcelonesa,   pero no coñecín ata anos despois,  o  igual que ó actual Alcalde de Paradela. Dous grandes amigos,  entre outros,  de Manolo.

Cando ó comezo deste escrito falo do “pasamento do amigo”,  é intencionadamente,   pois nós,  os galegos,  e así como intelixentemente lle chamamos a “morte”,  o paso ao remate da vida corporal a outro estadio que non se sabe ben como é,  onde está.  Pero o certo é que cremos noutra vida,   da que era crinte o amigo Manolo.  ¿Quen sabe se iso que pesa 21 gramos,  como sostén o grande director de cine mexicano,  González Iñárritu,  non leva consigo algunha nanomateria distintiva e algún día,  co avance das novas tecnoloxías,  poidan ser localizables as almas nalgún lugar do inmenso Universo?

Eu non son quen para xulgar a súa obra literaria.  Iso déixoo para os especialistas literarios. Pero si quero falar dun dos seus traballos como tradutor,  falo da súa tradución da obra de Frei Xacinto Verdaguer,  “A Atlántida”  ao galego,  publicada despois de morrer, con prólogo do que era Conselleiro de Cultura (1994),  D. Victor Manuel Vázquez Portomeñe,  gran parlamentario.  Agora que andamos en loitas sobre a nosa fala, se temos máis o menos falantes ca en outras épocas,  eu lle recomendaría aos profesores de galego, da Ensinanza Primaria e do Bacharelato, que lle recomendaran ou obrigaran aos seus alumnos a ler esta obra traducida,   en un galego precioso,  gracias ao coñecemento que tiña Manolo da lingua catalana e da nosa fala,  e o cariño  que puxo na súa tradución.  E xa que falo disto, fago miña aquí a proposta que no seu día fixo “GALICIA DIXITAL”  a  RAG,  para que o “Días das Letras Galegas” deste ou do vindeiro ano,  sexa dedicado a  Manuel Rodríguez López,  o “poeta obreiro”,  que ben merecido o ten.  Iso será factible se os nosos académicos se deixan de discriminar segundo a ideoloxía ou simpatías políticas dos seleccionados.  A RAG no está para iso,  senón para valorar méritos das persoas que destacan e destacaron no noso país,  Galiza.  Manolo Oreste Rodríguez López foi un deles. ¡É un dos nosos! 

Santiago, 14 de febreiro do 2015-02-16

José Gómez Blanco.

Se publicará en “GALICIA DIXITAL”

-----------------------------------------------------------------------

A Atlántida,  de Jacinto Verdaguer

Traducción:  Manuel Rodríguez López

Edición:  Xunta de Galicia. Dirección General de Cultura

1994.

-------------------